Een stoel die voorgoed leeg blijft. Een slaapkamer onaangeroerd, alsof ze maar net achtergelaten werd. Een jas die nooit meer van de kapstok wordt genomen. Geen ‘Tot straks, mama’ of ‘Tot straks, papa’ meer. Opeens is het oorverdovend stil in huis. Iedere dag raken er zo’n 13 kinderen gewond bij een ongeval op weg naar of van school. Soms blijft het voor altijd stil. De organisatie Ouders van Verongelukte Kinderen-SAVE (OVK), die in 1995 werd opgericht door ouders van een verongelukt kind, biedt hulp en ondersteuning aan families die een kind hebben verloren. Daarnaast ijvert de organisatie voor een betere professionele opvang van nabestaanden en streeft ze naar meer verkeersveiligheid. Meer dan een bezoek en een interview waard.
 
OVK is dan wel ontstaan uit een noodkreet van enkele ouders, hun oproep voor meer verkeersveiligheid en een betere opvang voor nabestaanden kreeg wel meteen veel bijval. Tien jaar na de oprichting, in 2005, werd de eerste professionele medewerker aangenomen. Vandaag telt het team zeven medewerkers en zijn een 400-tal Vlaamse en een 100-tal Waalse families aangesloten als lid.
 
Sara Sweeck en Annita Van Gucht werken vandaag alle twee bij de organisatie als coördinator van de lotgenotenwerking, An Vandeborne is er sinds kort directeur. Ze verwelkomen ons graag om hun werk bij OVK toe te lichten.

De vzw blijkt meer dan ooit nodig, als je naar de cijfers kijkt …

Sara: “Elk slachtoffer is er één te veel. Wat ik zo bijzonder vind aan onze werking, is dat ze er voor en door onze leden is. Annita en ik faciliteren de ontmoetingen tussen lotgenoten. Dat is ontzettend belangrijk, want alleen ouders die hetzelfde hebben meegemaakt, kunnen zich voorstellen wat je doormaakt als je je kind op zo’n abrupte manier verliest. Lotgenoten zorgen voor een andere soort steun dan de steun uit je persoonlijke of professionele omgeving. Er rust vaak ook nog een groot taboe op rouwen, al beweegt er maatschappelijk wel wat op dat vlak.”

Annita: “We organiseren in iedere provincie activiteiten zoals bijeenkomsten van praatgroepen, wandelingen, workshops en weekends om dat onderlinge contact mogelijk te maken. En we zetten de schouders onder projecten. Ik denk bijvoorbeeld aan de film Nowhere van regisseur Peter Monsaert met Koen De Bouw in de hoofdrol. Enkele van onze ouders hebben input geleverd voor het scenario. Nadien hebben we de film bekeken in aanwezigheid van de cast en regisseur. Lotgenoten kregen ook de kans om in gesprek te gaan met hen.”

Toch lijkt het ons niet gemakkelijk om die eerste stap te zetten …

An: “Politiediensten en de Centra voor Algemeen Welzijn, met wie we nauw samenwerken om de opvang van slachtoffers te verbeteren, verwijzen naar ons door. Soms horen we ouders twee weken na het overlijden van hun kind, soms pas na jaren. Toch zetten we die eerste stap niet zelf, maar vertrouwen we erop dat ouders de weg naar onze werking wel vinden op hun eigen tempo. Ook dan begint alles eerst met een telefoontje van Sara of Annita om te peilen naar de noden van de ouders. Daarna volgt eventueel een huisbezoek. Dat doen we steeds in het bijzijn van een andere lotgenoot. Net om die onderlinge ontmoetingen te faciliteren.”

Annita: “Ben je daarna toe aan meer contact, dan wacht deze lotgenoot je op bij een eerste activiteit. Deelname aan activiteiten is zeker niet verplicht. Sommige leden hebben voldoende aan ons ledenboekje dat een paar keer per jaar verschijnt. En dat is allemaal prima."

De lotgenotenwerking is één ding, jullie zetten daarnaast sterk in op preventie?

An: “Vanuit mijn vorige werkervaring als projectcoördinator heb ik geleerd dat sensibilisering van de gemeenschap en overheid ontzettend belangrijk zijn om fundamentele en structurele problemen aan te pakken. Dat geldt ook voor OVK. Wat je als lotgenoot meemaakt blijft een onrecht. Een verkeersongeval kan voorkomen worden. Net daarom is die preventie zo belangrijk. En een blik op de cijfers leert ons dat er na al die jaren ijveren nog steeds veel werk aan de winkel is …”

Annita: “We bundelen de krachten ook met andere organisaties. Zo ijverden we mee voor een uitbreiding van het rouwverlof van drie naar tien dagen. En is de Vlaamse Staten-Generaal voor een betere opvang en begeleiding van verkeersslachtoffers er gekomen door ons toedoen. Het rijbewijs met punten ligt nog op tafel.”

Jullie lanceren daarnaast regelmatig campagnes om het bewustzijn van chauffeurs te vergroten?

Annita: “Dat klopt. Want uiteraard moet niet alleen het beleid veranderen, ook de mentaliteit van wie de weg op gaat. Misschien herinner je je de non-Bob-campagne van enkele jaren geleden nog? Daarbij kregen chauffeurs die in overtreding waren bij een alcoholcontrole een typische Bob-sleutelhanger, maar dan met de naam van een overleden kind.” 

Sara: “Je kent vast ook onze SAVE-borden. Die plaatsen we op de plek van een dodelijk ongeval als een teken van solidariteit met de nabestaanden. Het is een oproep tot waakzaamheid in het verkeer.”

An: “Recent lanceerden we nog onze campagnefilm 'De Weg’. Deze is opgevat als een fictiereeks. Uit cijfers blijkt immers dat maar liefst 7% van de bestuurders films of series streamt tijdens het rijden. De mogelijke gevolgen hoef ik je niet uit te leggen.”

Sara: “Wat uniek is aan onze vereniging, is dat de cijfers en statistieken bij ons een gezicht krijgen. We vertrekken, jammer genoeg, van waargebeurde verhalen. Dat zet mensen aan tot nadenken. Het blijft heel erg nodig om in te zetten op sensibilisering en bewustwording.”

Ludo werkt als vrijwilliger voor OVK

Göran Robijns verongelukte in het verkeer op een koude winteravond in 2010. Hij was na een voetbalmatch op weg naar zijn vriendin. Voor vader Ludo, moeder Regine en zus Kirsten Robijns uit Hoeselt, zal hij voor altijd 24 jaar oud blijven. Na het ongeval leerde het gezin OVK kennen als steun in hun rouwproces. Ludo engageert zich vandaag als actief lid en vrijwilliger van de organisatie. Met zijn inzet hoopt hij bij te dragen aan een veiliger verkeer en iets terug te doen voor zijn overleden zoon.
 
“Göran was een levensgenieter. Een verstandige, goedlachse, dankbare, aangename, en vooral lieve zoon”, vertelt Ludo Robijns. “Na zijn studies is hij meteen begonnen als politie-inspecteur in de zone Borgloon/Kortessem/Wellen/Heers. Hij deed zijn job graag en met veel passie. In zijn vrije tijd genoot hij van het leven en van voetbal. Vandaag geef ik als vrijwilliger twee tot drie keer per jaar een getuigenis aan politieagenten bij de PLOT-politieschool. Deze kadert in de bijscholing slachtofferhulp. Het geeft mij veel voldoening, net omdat Göran politie-inspecteur was. Op die manier kan ik nog iets doen voor onze zoon, ook al is hij overleden. Met OVK organiseren we verder ook praatwandelingen, SAVE-inhuldigingen en andere activiteiten. Als actief lid werken we mee aan de sensibilisering voor een veiliger verkeer.”

Verbondenheid

Bij OVK ontmoeten lotgenoten elkaar. Ze helpen de anderen bij het rouwproces en bieden een belangrijke dosis begrip en troost. “We delen onze ervaringen en gevoelens, en voelen elkaar heel goed aan”, zegt Ludo Robijns. “De verbondenheid is groot. We steunen en luisteren. En we onthalen nieuwe leden. Want spijtig genoeg komen er elk jaar nog nieuwe ouders van verongelukte kinderen bij. Ik herinner me onze eerste activiteit nog goed. Hoewel ik het toen nog moeilijk vond om ons verhaal te delen, had ik wel meteen veel aan de herkenbaarheid en de ervaring van anderen. Vandaag probeer ik op mijn beurt iets te betekenen voor ouders. Van een luisterend oor bij een huisbezoek tot het klaarzetten van de koffie bij een praatavond.”
 
De rijvaardigheidslessen van ProMove kunnen volgens Ludo Robijns bijdragen aan een veiliger verkeer. Zelf noemt hij een aantal voorbeelden zoals voldoende rijafstand houden, tijdig voorsorteren, het vermijden van dodehoekongevallen met vrachtwagens, de remafstand beperken en het tijdig verwittigen met knipperlichten bij filevorming. “Ook de opgelegde terugkommomenten van de overheid vind ik echt een goede zaak om nieuwe chauffeurs bewuster te maken in het verkeer.”

Is hij als ouder ook zelf anders gaan rijden door wat hij heeft meegemaakt? “Het respecteren van de maximumsnelheid, niet rijden bij alcoholgebruik en geen smartphone of tablet gebruiken achter het stuur; dat zijn zaken waartegen ik nooit in de fout zal gaan. Daarnaast vind ik ook het ook erg belangrijk om rijgedrag aan te passen aan de weersomstandigheden. Een rijvaardigheids- en slipcursus kan daarbij een grote hulp zijn. Ik weet dat het geen zin heeft, maar soms vraag ik me wel af of het een verschil had gemaakt als onze zoon beter had geweten hoe te reageren bij die onverwachte gladheid …”